Zo help je je tiener bij de studiekeuze, volgens BiOND-directeur Minette van den Bemd: 'Experimenteren en fouten mogen maken is de sleutel'
In dit artikel:
Minette van den Bemd, directeur van BiOND (de vereniging van begeleiders in het voortgezet onderwijs en mbo), geeft ouders handvatten voor de vaak stressvolle fase wanneer hun kind een studiekeuze moet maken. Ze wijst erop dat de kernvraag voor ouders is hoe ze kunnen balanceren tussen loslaten en begeleiden: te veel vrijlaten leidt tot stuurloosheid, te veel sturen ondermijnt het leerproces van kiezen. “De grootste uitdaging voor ouders is de balans vinden tussen loslaten en sturen,” zegt ze. Ook verwachtingen over status of ‘hogere’ studies kunnen over de voorkeuren van het kind heen gaan, terwijl puberteit het gesprek bemoeilijkt omdat tieners juist afstand zoeken.
Scholen kunnen ondersteunend optreden via gestructureerde bijeenkomsten en trajecten. Steeds vaker worden kind-ouder-mentorgesprekken (KOM) gehouden waarbij de leerling de regie heeft en ouders en mentor vooral luisteren; in combinatie met loopbaanontwikkeling en -begeleiding (LOB) ontstaat zo een compleet beeld van talenten, interesses en toekomstwensen. Praktische ouderavonden met tips—hoe herken je talenten, hoe voer je een niet-sturende discussie—zijn volgens Van den Bemd ook waardevol als ‘eerste hulp bij studiekeuze’.
Generatie Z wil betekenis verbinden aan werk en studie; thema’s als klimaat, diversiteit en mentale gezondheid spelen mee, maar worden nog niet altijd bewust gekoppeld aan de uiteindelijke studiekeuze. Van den Bemd benadrukt dat te veel sturing averechts werkt: jongeren gaan in verzet of volgen juist de wens van hun ouders, waardoor het reflectieve leerproces verloren gaat. “Een studiekeuze is geen eindstation, maar een stap in een groter ontwikkelproces,” aldus Van den Bemd, die pleit voor ruimte om te experimenteren en fouten te maken.
Praktisch advies voor ouders: bied ervaring en proefmogelijkheden binnen en buiten school, benoem sterke kanten van je kind en voer open gesprekken zonder een voorkeursrichting op te dringen. BiOND wil dat loopbaanbegeleiding veel vroeger start—liefst al op de basisschool—zodat jongeren stapsgewijs ontdekken wie ze zijn, wat ze willen en kunnen. Die aanpak vermindert druk en helpt jongeren vertrouwen te krijgen in hun eigen pad in onzekere tijden.