Opvoedkundige Anne-Marie Stevens over online buitensluiting: 'Hun brein reageert alsof ze fysieke pijn ervaren'
In dit artikel:
Steeds meer jonge kinderen hebben een telefoon en zitten in klas- en vriendengroepen op apps. KPN’s nieuwe campagne "Kom voor elkaar op. Ook online." waarschuwt dat die ogenschijnlijke onschuldige groepschats voor kinderen een bron van spanning, onzekerheid en verdriet kunnen zijn, en dat ouders een cruciale rol hebben.
Opvoedkundige Anne‑Marie Stevens legt uit dat online buitensluiting vaak intenser en zichtbaar blijvend is dan op het schoolplein. "In een groepschat hoor je er letterlijk wel of niet bij," zegt ze — je ziet meteen wie meedoet en wie genegeerd wordt, en gesprekken blijven terugleesbaar en deelbaar. Neurologisch reageren kinderen op sociale afwijzing met dezelfde hersengebieden als bij fysieke pijn, wat heftige emoties en langdurige impact kan veroorzaken. Bovendien stopt buitensluiting niet na schooltijd: de telefoon gaat mee naar huis en herinnert het kind continu aan de afwijzing.
Omdat kinderen schaamte voelen en zelden zelf melden dat ze buitengesloten worden, adviseert Stevens ouders te letten op subtiele signalen: teruggetrokken gedrag, plots irritatie, snel het scherm wegdraaien, buikpijn of slechter slapen, of opmerkingen als "Ik hoor er toch niet bij." Direct ingrijpen door de telefoon af te pakken of de chat te lezen kan openheid juist verminderen. Eerst veiligheid, erkenning en rust bieden is essentieel. Open vragen en informele momenten (autorijden, wandelen, samen koken) maken het makkelijker voor kinderen om te praten zonder bang te zijn voor straf.
Groepsdruk en het verlangen erbij te horen leiden kinderen soms tot gedragingen die ze normaal niet zouden vertonen; dat hoort bij experimenteren en ontwikkelen. Ouders hoeven niet continu te controleren maar mogen af en toe meekijken om een beeld te krijgen van wat er speelt en om problemen vroeg te signaleren.
De kernboodschap van de campagne: online groepschats vormen een leerplek voor samenhorigheid, maar kunnen ook pijn doen — ouders kunnen door aandacht, begrip en het voeren van veilige gesprekken helpen voorkomen dat digitale buitensluiting oplaaien.