Je kind bijna 18 jaar? 'Jongeren zijn vaak totaal niet voorbereid op wat er op hen af gaat komen'
In dit artikel:
In Nederland verandert er op de 18e verjaardag veel praktijks: je kind wordt juridisch volwassen en kan vanaf dat moment zelfstandig contracten afsluiten en toeslagen aanvragen. De Rijksoverheid en DUO noemen grofweg de volgende stappen: zelf zorg- en huurtoeslag aanvragen, een telefoon- of energiecontract afsluiten, belastingaangifte (kan ook al eerder), en bij studie studiefinanciering en het studentenreisproduct regelen.
Lezerservaringen laten zien waarom vooraf plannen belangrijk is. Ouders vertellen dat het wegvallen van kinderbijslag en het kindgebonden budget direct merkbaar is, terwijl zij vaak nog deels verantwoordelijk blijven voor bijvoorbeeld woonlasten tot het 21e jaar. Voor sommige gezinnen veroorzaakte dit financiële krapte, zeker wanneer het jongvolwassene geen inkomen had of vanwege medische kosten (bijv. onverwachte behandeling). Ook bleek dat overstappen van een ouderpolis naar een eigen zorgverzekering soms gunstiger is vanwege zorgtoeslag, maar dat je daar actief voor moet kiezen.
Professionals en ouders signaleren dat jongeren vaak slecht voorbereid zijn op de autonomie die bij 18 hoort. Veel jongeren focussen op sociale aspecten (18 worden, uitgaan, alcohol) maar weten weinig van noodzakelijke regelzaken: inschrijving bij woningbouw, het voorkomen van schulden (bijvoorbeeld door achterstanden bij betaaldiensten zoals Klarna) en het belang van tijdig zorgverzekering betalen. Jongeren lopen daardoor risico op betalingsachterstanden en rood staan.
Er zijn praktische hulpmiddelen: sommige instanties sturen informatiebrieven (bijvoorbeeld DUO), en er bestaan apps en boekjes (zoals Kwikstart en het boekje ‘Wat verandert als je 18 wordt’) die checklists en timing geven. Lezers adviseren om ruim van tevoren te inventariseren wat er geregeld moet worden, samen keuzes te maken over verzekeringen en studieschulden, en bij kwetsbare jongeren extra op tijd Wajong/WIA-claims en andere aanpassingen te checken — aanvragen worden tegenwoordig streng beoordeeld.
Kernboodschap: de overgang naar meerderjarigheid brengt formele rechten maar ook financiële en organisatorische verantwoordelijkheden met zich mee. Tijdig informeren, samen plannen en gebruikmaken van beschikbare informatiebronnen verkleint de kans op problemen en onverwachte kosten.