Column Loth (40) in Zweden: Wat Nederlandse scholen kunnen leren van de Zweden
In dit artikel:
Loth van Veen (40), moeder van Pepijn (9), Stach (7) en Teun (5), woont sinds de zomer van 2024 met haar man in Zweden waar ze een oud huis in het bos renoveert. Als docente en zelfstandig onderneemster onderzoekt ze het Zweedse schoolsysteem en deelt in een maandelijkse rubriek haar observaties. Dit keer beschrijft ze vier concrete gewoontes op Zweedse scholen die volgens haar inspirerend zijn voor Nederland.
1) Kleed je naar het weer (Kläder efter väder)
Buiten zijn en bewegen hoort bij de schooldag. Zweden zeggen vaak: “Slecht weer bestaat niet — slechte kleding wel.” Op school hangt bij binnenkomst een pictogram van het weer met daaronder welke kledingstukken nodig zijn (regenbroek, muts, jas etc.). Ouders zorgen dat er per kind een regenpak en laarzen in de gang hangen; in de winter skipakken en sneeuwlaarzen. Een grote droogkast zorgt dat natte handschoenen en broeken snel weer kunnen drogen, zodat kinderen zelf hun spullen ophangen en na de pauze weer naar buiten kunnen.
2) Schoenen uit in de klas
Onder elke kapstok staan schoenen; in de klas lopen kinderen en leerkrachten op sokken of binnenschoenen. Dat maakt lokalen stiller en huiselijker en houdt de klas schoner bij nat en vies weer buiten. Voor kinderen markeert het uitdoen van schoenen ook een overgang: van buiten naar het leertijd-gedeelte van de dag.
3) Schrijven met potlood en gummen
In de klassen liggen vooral potloden en veel gummen; pennen zie je nauwelijks. Dit verlaagt de drempel om te beginnen en moedigt proberen, fouten maken en opnieuw proberen aan. Bovendien zijn iPads en computers sinds 2023 minder aanwezig door een overheidskoers om digitalisering op jonge leeftijd terug te dringen.
4) Pauze als volwaardig onderdeel van de dag
De kinderen gaan drie keer per dag naar buiten. Pauzes zijn actief en goed begeleid: meerdere leerkrachten in opvallende gele hesjes houden toezicht en er is veel speelmateriaal beschikbaar (bootjes, schepjes, sleeën, ballen). Er staan geen bankjes; ook oudere leerlingen zijn actief. Regelmatig worden er georganiseerde pausactiviteiten aangekondigd met een grote vlag op het plein — deelname is vrijwillig en vaak gemengd qua leeftijden, wat onderlinge verbinding bevordert.
Van Veen trekt de conclusie dat emigratie je blik verscherpt: je gaat anders kijken naar wat werkt. De beschreven Zweedse routines benadrukken zelfstandigheid, buiten spelen en eenvoudige, praktische oplossingen (pictogrammen, droogkasten, gummen) die ook in Nederland het schoolleven kunnen verrijken. Hej då — tot ziens.